Ramadan 2024

De ramadan (arabisch: ramadhan, رمضان) is een vastenperiode van moslims. Tijdens ramadan vasten moslims wereldwijd tussen zonsopgang en zonsondergang. Dit houdt in dat zij in die periode niet eten en drinken. Wanneer de maand ramadan ten einde is, begint het Suikerfeest. De periode van ramadan wordt bepaald aan de hand van een maankalender. Hierdoor begint ramadan elk jaar op een andere datum.

رمضان/ ramadhan) is de negende maand van de islamitische maankalender. In de islam is dit de heilige maand van inkeer, waarin tussen fajr en maghrib door de vele gelovigen gevast wordt. Overigens is een speciale nacht in deze maand is Laylat al-Qadr.

Wanneer vieren we ramadan?

Meer informatie over ramadan:

Veel gestelde vragen over ramadan

De viering van ramadan

De Islam bestaat uit vijf verplichte zuilen. De ramadan is hier één van. Deze heilige maand voor moslims is de negende maand uit de islamitische jaarkalender. Omdat de islamitische kalender een maankalender is, duurt een maand volgens de islamitische kalender een paar dagen korter dan een maand volgens de gebruikelijke zonnekalender. Per jaar scheelt dit ongeveer elf dagen. Hierdoor kan de ramadan om de zoveel jaren in de winter, lente, zomer of herfst vallen.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is de vastenmaand niet voor alle moslims verplicht. Kinderen (vaak tot 12 jaar), mensen met gezondheidsrisico’s en zwangere vrouwen hoeven niet aan de ramadan mee te doen. Dit geldt ook voor moslims die reizen. Deze dag kan eventueel op een later moment worden ingehaald.

Waardering en saamhorigheid

Tijdens de heilige maand onthouden moslims zich tussen zonsopgang en zonsondergang van al het eten, drinken, seksuele contacten en roken. In sommige vormen van de Islam luistert men ook niet naar muziek. Het doel van deze geheelonthouding is om te beseffen wat een zegeningen iemand in het leven kent. Denk hierbij aan waarden als meeleven met je medemens, dankbaarheid en waardering voor bezittingen, eten, drinken en sociale contacten. Tijdens de ramadan staat dan ook het geven van spullen en geld aan minder bedeelden centraal: deze aalmoes heet ‘zakat’ genoemd.

Daarnaast draait ramadan om het (bij)leren van discipline, zelfbeheersing en uithoudingsvermogen. In deze periode brengen moslims veel tijd door met familie en vrienden, wat zorgt voor een gevoel van saamhorigheid. Doordat moslims wereldwijd vasten, zorgt het ook voor een gevoel van saamhorigheid tussen moslims over de gehele wereld.

Ramadan mubarak en ramadam kareem

Tijdens de Ramadan wensen mensen elkaar een fijne ramadan. En dit doen ze door ‘ramadan mubarak’ zeggen. Een andere vorm hiervan is ‘ramadan kareem’. De betekenis daarvan is ‘een gezegende ramadan gewenst’. Je kunt deze uitspraken vergeleken met het zeggen van ‘een fijne kerst’. Wil je iemand aan het eind van de Ramadan een fijn Suikerfeest wensen? Dan zeg je ‘eid mubarak’. Dit betekend een ‘gezegend feest’.

Iftar

Na zonsondergang wordt het vasten verbroken met een gebed, een glas water en een speciale maaltijd. Deze maaltijd heet iftar. De iftar-maaltijd is vaak zeer uitgebreid. Eigenlijk is iftar een verzameling van een hoop gerechten met speciale recepten voor de hele familie. Per cultuur zijn er een aantal vaste gerechten (met soms bijzondere recepten) die aanwezig horen te zijn in deze maaltijd. Denk hierbij aan dadels, bepaalde soepen als harira of bepaalde soorten gebak of koekjes. Doordat de zon bijvoorbeeld in de zomer laat ondergaat, wordt er soms tot diep in de nacht gegeten.

Sahūr / sahoor

Sahūr, suhur of sahoor is de maaltijd die molslims ’s ochtendsvroeg eten voordat de zon opkomt. Deze maaltijd wordt ook wel de pre-vastenmaaltijd genoemd. De maaltijd wordt gegeten voor het ochtendgebed. Deze maaltijd is in tegenstelling tot iftar meer gericht op voedzaamheid. Het is immers belangrijk dat iemand de gehele dag zonder eten en drinken kan. De maaltijd van sahūr is daarom vaak zoutarm, vezelrijk en gezond. Ook worden er geen sterke specerijen als knoflook, ui en hete pepers gebruikt bij het bereiden van deze maaltijd. Wanneer sahūr is gegeten en men heeft gebeden, gaat men slapen tot de ochtend, waarop het vasten weer begint.

Geschiedenis van ramadan

Volgens de Koran is de ramadan ingesteld door de profeet Mohammed. De ramadan werd voor het eerst genoemd tijdens de ‘Waardevolle Nacht’, ook wel bekend als de ‘Laylat-a-Qadr’. Tijdens deze speciale nacht kreeg volgens de Koran de profeet Mohammed de eerste Soera van de Koran van een engel. Uit dankbaarheid besloot profeet Mohammed die nacht om een jaarlijkse vastenmaand in te stellen, de ramadan. Volgens veel moslims is de ramadan ook ingesteld uit dankbaarheid voor de goede afloop bij de Slag bij Badr op 17 maart 624. Mohammed leefde destijds in de woestijn met een leger van ongeveer 300 man. Toen zij werden aangevallen door een leger van maar liefst duizend man, wisten zij die te verslaan. Volgens de overleveringen was dit mede te danken aan het engelenleger dat profeet Mohammed en zijn volgelingen bijstond.

Gebruiken tijdens ramadan

Tijdens de ramadan heerst onder moslims een gevoel van saamhorigheid wereldwijd. Moslims wensen elkaar dan ook succes met een speciale begroeting. Deze begroeting heet ‘ramadan moebarak’ of ‘ramadan mabroek’, wat een ‘gezegende ramadan betekent’. Een tevens bekende uiting tijdens ramadan is de kreet ‘ramadan kareem’. Wat vaak op afbeeldingen staat die moslims elkaar sturen via bijvoorbeeld sociale media. ‘Ramadan kareem’ staat net als ‘ramadan’ moebarak’ voor een ‘gezegende ramadan’.

Doordat de ramadan een zeer belangrijke maand is voor moslims is het gebruikelijk om kennissen of familie vaak te bezoeken tijdens iftar, ofwel het avondeten na het vasten.

Ramadan tijden

Het begin van de vastenmaand wordt bepaalt door de stand van de maan. Wanneer de maan wordt gezien op de vooravond van de eerste dag van de maand, is de ramadan officieel begonnen. In de praktijk kunnen hier de meningen nog weleens over verschillen. Zo komt het wel eens voor dat men op verschillende plekken in de wereld op een andere datum aan de ramadan begint. Wereldwijd is wel vastgelegd dat de vastenmaand officieel start wanneer de maan visueel kan worden waargenomen.

Dagindeling vastenmaand

Als uitgangspunt wereldwijd houden veel culturen zich aan de startdatum waaraan Saoedi-Arabië zich houdt. Dit is omdat Mekka in Saoedi-Arabië ligt. Mekka is de meest belangrijke stad voor Moslims, waarvan een pelgrimstocht naar Mekka ook één van de zuilen is van de Islam.

De dagindeling tijdens de ramadan is afhankelijk van de zonnestand. Omdat de zon wereldwijd op verschillende tijden op- en ondergaat, verschillen deze tijden per regio. Vaak wordt er voor de aanvang van de ramadan een speciale ramadankalender verspreid vanuit moskeeën en kiosken waarop de tijden tot op de minuut nauwkeurig beschreven staan.

Het einde van de ramadan? Eid al-Fitr?

Wanneer de ramadan eindigt, is het Suikerfeest. Maar niet alle moslims noemen het feest graag zo. Volgens het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) hebben suiker of zoetigheden namelijk maar weinig te maken met deze feestdag. In de Volkskrant laat de voorzitter van het CMO dan ook weten: “Het is een religieuze dag waarop moslims stilstaan bij het vasten. Het gaat om zelfevaluatie. De zoetigheden spelen maar een kleine rol.” Sommige moslims willen liever de officiële Arabische term Eid al-Fitr gebruiken. Dit betekent het verbreken van het vasten. En dat dekt de lading natuurlijk veel beter.

Ramadanfeest dekt de lading ook

Het CMO wil graag dat de term Eid al-Fitr bij formele gelegenheden en in documenten wordt gehanteerd en dringt hier dan ook op aan bij de Nederlandse overheid. Ook Ramadanfeest en de afkorting Fitr zouden een goed alternatief zijn voor Suikerfeest. Of we de naam Suikerfeest in Nederland snel vervangen, is maar de vraag. Op Jaarkalender.nl gebruiken we voortaan daarom beide termen!