Roze Zaterdag 2024

Roze Zaterdag is de benaming die wij hebben gegeven aan de Nederlandse Gay Pride Parade. In 1977 is de Gay Pride voor het eerst gehouden. Tegenwoordig wordt het jaarlijks gevierd in telkens een andere stad in Nederland. Vanaf 1979 werd in België ook een Roze Zaterdag georganiseerd. Sinds 1996 wordt de Pride altijd in Brussel gehouden en heet sinds 2010 ‘The Belgian Pride’ genoemd. 

Roze Zaterdag is een jaarlijks georganiseerde thema- en feestdag die naast feestelijkheid, zichtbaarheid en ontmoeting ook een demonstratief, emancipatoir en politiek karakter heeft. 

Wanneer is Roze Zaterdag?

Nederland Roze Zaterdag

Doorgaans wordt in Nederland de Roze Zaterdag georganiseerd op de laatste zaterdag van juni. Soms wordt het ook gehouden op de eerste zaterdag van juli en in 2021 is het zelfs gehouden in oktober. Dit was in verband met de lockdown in Coronatijd. Het is een jaarlijkse openlijk en landelijk treffen van LHGBTQ+ gemeenschap in telkens een andere stad. De bedoeling van deze afwisseling is om telkens in een andere stad of gemeente de bevolking en de organisatie een roze impuls te geven. 

Roze Zaterdag, afgekort ook wel RZ, begint elk jaar met een kerkdienst en vervolgens vindt de parade plaats. Vroeger was dit vooral een demonstratie, maar tegenwoordig heeft de parade een feestelijk karakter en vieren we dat iedereen kan zien wie hij of zij wil zijn. Door mee te doen met Roze Zaterdag wil het LHGBTQ+ gemeenschap tonen dat ze trots zijn op hun levensstijl, dan wel hun solidariteit tonen. 

In de parade lopen regelmatig bekende homo’s en hetro’s mee om ook hun solidariteit te uiten naar de gemeenschap. Ook lopen vaak lokale bestuurders en politici mee die na afloop een aantal toespraken houden. De rest van de dag zijn er genoeg optredens te zien en hier en daar is een feest gaande. Ook is er vaak een informatiemarkt. Hierop staan heel wat mensen uit de LHGBTQ+ gemeenschap om voorlichting en uitleg te geven.

Sinds het jaar 2002 beslist de stichting Roze Zaterdagen Nederland jaarlijks in welke stad er in welk jaar een Roze Zaterdag georganiseerd wordt. Een plaatselijke projectorganisatie neemt dan de uitvoering op zich. In de week voorafgaand aan de Roze Zaterdag worden er allerlei publieksgerichte en specifiek activiteiten georganiseerd. Dit wordt ook wel de ‘Roze Week’ genoemd.

Geschiedenis

Roze Zaterdag wordt in Nederland vaak gevierd op de laatste zaterdag van juni. Op deze dag braken in 1969 in New York rellen uit, nadat de Metropolitan Police de homobar Stonewall Inn was binnen gevallen. De rellen hebben geleidt tot de georganiseerde strijd voor rechten voor homo’s en lesbiennes, die tot uiting kwamen in de eerste Gay Pride Parade, die werd gehouden op 28 juni 1970 in New York.

In Nederland waren er al eerder twee demonstraties gehouden. De eerste was op 21 januari 1969 op het Binnenhof in Den Haag. Hierbij demonstreerden zo’n honderd jongeren tegen het artikel 248-ibs van het Wetboek van Strafrecht uit 1911. Dit artikel stelde de leeftijdsgrens voor homoseks op 21 jaar in, terwijl die voor hetero-seks op 16 jaar lag. In 1971 werd dit artikel afgeschaft. 

De tweede demonstratie werd op 4 mei 1970 gehouden tijdens de Nationale Dodenherdenking op De Dam in Amsterdam. Twee leden van AJAH (Amsterdamse Jongeren Aktiegroepen Homoseksualiteit) werden gearresteerd, omdat zij een krans probeerden te leggen ter herdenking van homoseksuele oorlogsslachtoffers. Dit was de aanleiding voor het oprichten van een eigen Homomonument in Amsterdam. 

De naam ‘Roze Zaterdag’ werd bedacht door de actiegroep ROZA uit Limburg. Op 14 april 1979 organiseerde ROZA in Roermond een demonstratie. Dit was naar aanleiding van uitspraken door Bisschop Gijsen over homoseksualiteit. Deze demonstratie viel in de ‘Goede Week’. Dit is de tijd voor katholieken dat zij Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag vieren. Hierop heeft ROZA deze niet zo stille demonstratie Roze Zaterdag genoemd.