Op zondag 27 april vieren we in Nederland weer Koningsdag. Koningsdag is de dag waarop koning Willem-Alexander van Oranje jarig is en zijn verjaardag viert. Tijdens Koningsdag bezoekt de koninklijke familie een gemeente met een centrumfunctie. Die gemeente krijgt dan de eer om zich te presenteren aan de koning, koningin, prinsessen en de rest van het land. Mocht Koningsdag op zondag vallen, dan wordt Koningsdag verplaatst naar de zaterdag ervoor. Dit is ook in 2025 het geval.
Op welke dag valt Koningsdag dit jaar?
Koningsdag is geen officiële vrije dag. Controleer jouw cao om er zeker van te zijn dat je vrij bent. Als je werkzaam bent in het bedrijfsleven of bij de overheid, is dit vaak het geval. Maar heb je een baan in het ziekenhuis of in de horeca, dan gelden er vaak andere regels.
| Koningsdag | Datum | Dag v/d week | Week nr. | Dagen te gaan |
|---|---|---|---|---|
| Koningsdag 2024 | 27 april 2024 | zaterdag | 17 | – |
| Koningsdag 2025 | 26 april 2025 | zaterdag | 17 | 156 dagen |
| Koningsdag 2026 | 27 april 2026 | maandag | 18 | 522 dagen |
| Koningsdag 2027 | 27 april 2027 | dinsdag | 17 | 887 dagen |
| Koningsdag 2028 | 27 april 2028 | donderdag | 17 | 1253 dagen |
| Koningsdag 2029 | 27 april 2029 | vrijdag | 17 | 1618 dagen |
| Koningsdag 2030 | 27 april 2030 | zaterdag | 17 | 1983 dagen |
Geschiedenis van Koningsdag
De geschiedenis van Koningsdag start in 1885. Het begon als Prinsessendag. Toen prinses Wilhelmina op 31 augustus 1885 haar vijfde verjaardag vierde, werd de eerste Prinsessendag georganiseerd. Deze dag is de voorloper van Koninginnedag en later Koningsdag. Het intitiatief voor Prinsessendag kwam van de liberalen uit de politiek. Zij wilden met deze speciale, nieuwe feestdag de nationale eenheid benadrukken.
Vraag & antwoord over Koningsdag
Koningsdag wordt gevierd op 27 april omdat dit de verjaardag is van Koning Willem-Alexander. Voorheen was de viering van Koninginnedag op 30 april, ter ere van de verjaardag van Koningin Beatrix. Toen Willem-Alexander de troon besteeg, besloot hij de viering op zijn eigen verjaardag te houden. Deze datum is gekozen vanwege het mooie weer in april.
Koninginnedag
Toen Koning Willem III overleed op 23 november 1890, werd prinses Wilhelmina Koningin. Zij viel destijds nog wel onder regentschap van haar moeder, Koningin Emma. In 1891 werd wederom de verjaardag van Wilhelmina gevierd op 31 augustus. Ditmaal niet als Prinsessendag, maar als Koninginnedag. Op die dag deed de koninklijke familie niet mee aan de festiviteiten. Pas in 1902 groeide Koninginnedag uit tot een echt volksfeest, dat uitbundig werd gevierd. Hier speelde in mee dat Koningin Wilhelmina net hersteld was van een ernstig ziektebed.
In september 1948 werd trad Koningin Wilhelmina af en besteeg haar dochter, Koningin Juliana de toon. Koningin Juliana is jarig op 30 april en volgens traditie vierde zij Koninginnedag ook op haar verjaardag. Deze eerste Koninginnedag ter ere van Koningin Juliana werd gevierd in 1949. Voor het eerst in de geschiedenis deed de koninklijke familie mee aan de festiviteiten. De Koningin en haar familie hielden een optocht. Duizenden Nederlands liepen in een kilometers lange rij het bordes af om de koninklijke familie bloemen en geschenken te geven. Deze traditie en dit spektakel werd sinds de jaren 50 ook uitgezonden op TV. Niet veel later doopte Koningin Juliana Koninginnedag om tot een officiële feestdag. Wat inhield dat veel Nederlands vrij kregen van school of werk. Dankzij deze omdoping groeide Koninginnedag onder Koningin Juliana uit tot een nationale feestdag die nog steeds uitbundig wordt gevierd.
Op 30 april 1980 trad Koningin Juliana af en besteeg haar dochter, Beatrix, de troon. In tegenstelling tot haar moeder vierde Koningin Beatrix Koninginnedag niet op haar eigen verjaardag, maar behield ze 30 april als datum. Dit was niet het enige wat Koningin Beatrix veranderde aan Koninginnedag. Koningin Beatrix besloot namelijk om echt mee te doen aan de festiviteiten, door naar mensen toe te gaan. Tot op heden was het gebruikelijk dat mensen de koninklijke familie mochten bezoeken, niet andersom. Dankzij het nieuwe gebruik van Koningin Beatrix kennen we vandaag de dag nog steeds de traditie van koninklijk bezoek tijdens Koningsdag.
Koningsdag
Toen op 30 april 2013 de zoon van Beatrix, Willem-Alexander, Koning werd, veranderde Koninginnedag in Koningsdag. Willem-Alexander besloot in 2014 om Koningsdag weer te vieren op zijn eigen verjaardag, namelijk 27 april. De vrijdag voor de verjaardag van de koning vieren we steevast de koningsspelen, om stil te staan bij vitaliteit en gezond eten.
Gebruiken tijdens Koningsdag
Sinds Koninginnedag werd uitgeroepen tot een officiële feestdag wordt deze dag zeer uitbundig gevierd in heel Nederland. Koningsdag gaat vandaag de dag gepaard met veel festiviteiten, zoals diverse evenementen, festivals en vrijmarkten.
Bezoek aan een gemeente
Jaarlijks bezoekt de koninklijke familie tijdens Koningsdag een gemeente met centrumfunctie. De gekozen gemeente staat die dag officieel in het zonnetje en laat zichzelf van haar beste kant zien. Tijdens het bezoek krijgt de gemeente de mogelijkheid om alles te presenteren wat ze te bieden hebben binnen die gemeente. Denk hierbij aan muziek, beeldende kunst, sport, design, techniek, historisch erfgoed, goede doelen en meer. De koninklijke familie wordt volgens traditie welkom geheten door de burgemeester, waarna de festiviteiten beginnen. Na de feestelijke parade volgt een dankwoord van de burgemeester en wordt het bezoek afgesloten met het zingen van het Wilhelmus.
De vlooienmarkt
Op Koningsdag is het iedere burger toegestaan om te venten. Dit houdt in dat ze (tweedehands) spulletjes mogen verkopen. Wegens dit recht worden jaarlijks grote vrijmarkten georganiseerd. Deze vrijmarkten worden ook wel rommelmarkten of vlooienmarkten genoemd. Veel Nederlanders nemen in de vroege ochtend plaats op de aangewezen plekken voor de vrijmarkt. Vaak is dit een dorpsstraat of hoofdstraat in een stad. Op kleedjes en tafeltjes stallen ze vervolgens hun waren uit. Gebruikelijk is om tweedehands spullen voor een lage prijs te verkopen. Veel rommelmarkten gaan dan ook gepaard met een voorjaarsschoonmaak vooraf.
De Koningsspelen
De vrijdag voor Koningsdag worden de jaarlijkse Koningsspelen georganiseerd. Een sportdag voor kinderen in Nederland. Van deze datum wordt vrijwel nooit afgeweken, behalve in 2019. De Koningsspelen zouden dat jaar op Goede Vrijdag vallen. Sindsdien is de regel dat wanneer de Koningsspelen op Goede vrijdag vallen, de sportdag een week eerder wordt gehouden.
Hoewel deze jaarlijkse sportdag de Koningsspelen heet, komt het initiatief niet van de Koning, maar van oud-tennisser Richard Krajicek. De spelen worden dan ook georganiseerd door de Kracijek Foundation in samenwerking met de Johan Cruyff Foundation. De sportdag kreeg de naam ‘Koningsspelen’ toen het eerste evenement werd georganiseerd ter viering van de kroonbestijging van Willem-Alexande
Tijdens de Koningsspelen staan gezond eten, actief bewegen en sporten in groepsverband centraal. Jaarlijks doen maar liefst meer dan 1,2 miljoen kinderen en 6000 basisscholen mee in Nederland, Aruba, Curaçao, Bonaire, Sint Eustatius, Saba en Sint Maarten.
De kleur oranje
Tijdens Koningsdag kleurt heel Nederland oranje. Het is dan ook gebruikelijk om oranje kledij te dragen op deze officiële feestdag. Deze gekozen kleur stamt af van de achternaam van de koninklijke familie, ‘van Oranje’. Naast het dragen van oranje kleding, schminken veel mensen ook de Nederlandse vlag op hun gezicht en dragen oranje (feest)accessoires.
Koningsnacht
Voorafgaand aan Koningsdag wordt op veel plekken Koningsnacht georganiseerd en gevierd. Zoals veel vooravonden aan de officiële feestdagen is dit feest geïnitieerd door de horeca. Doordat veel mensen de volgende vrij zijn, maar de dag na Koningsdag weer niet, beginnen ze de avond ervoor al met feesten.