Holika Dahan wordt gevierd op de avond voor Holi, de dag van het hindoeïstische nieuwe jaar. Daarmee is het de laatste dag op de hindoekalender, zoals 31 december dit is in de Gregoriaanse kalender zoals wij ‘m kennen. Deze dag vindt meestal in maart plaats.
Wanneer is Holika Dahan?
| Holika Dahan | Dag | Datum | Weeknummer | Dagen te gaan |
|---|---|---|---|---|
| Holika Dahan 2024 | zondag | 24 maart 2024 | 12 | – |
| Holika Dahan 2025 | donderdag | 13 maart 2025 | 11 | 67 dagen |
| Holika Dahan 2026 | maandag | 2 maart 2026 | 10 | 421 dagen |
| Holika Dahan 2027 | zondag | 21 maart 2027 | 11 | 805 dagen |
| Holika Dahan 2028 | vrijdag | 10 maart 2028 | 10 | 1160 dagen |
| Holika Dahan 2029 | dinsdag | 27 februari 2029 | 9 | 1514 dagen |
| Holika Dahan 2030 | dinsdag | 19 maart 2030 | 12 | 1899 dagen |
Waar met Holi het nieuwe jaar wordt ingeluid, wordt er tijdens Holika Dahan afscheid genomen van het oude kwaad. Om gedag te zeggen tegen het kwaad vinden er op deze laatste avond van het jaar verschillende rituelen plaats, waar je in de volgende alinea’s meer over leert.
Betekenis van Holika Dahan
De naam van de feestdag komt van de zus van de koning, Hiranyakasyapoe. Zij heette Holika. De koning regeerde op dat moment op een wijze die we tegenwoordig als dictatuur zouden omschrijven. Hij wilde alle macht, en niemand in zijn koninkrijk mocht iemand anders aanbidden. Toch was er één iemand die dit wel deed: zijn eigen zoon, die de god Vishnoe aanbad. Omdat de koning hier niet tegen kon, gaf hij zijn zus Holika de opdracht om met zijn zoon op een brandstapel te gaan zitten. Zij bezat volgens het verhaal namelijk de kracht om niet dood te gaan aan vuur. Maar niets bleek minder waar: omdat de zoon van de koning de brandstapel in ging met positieve gedachten, en Holika met negatieve gedachten, was juist zij degene die opging in de vlammen. De zoon van de koning kwam zonder kleerscheuren uit het vuur. Dankzij dit verhaal zien hindoes nu nog altijd het belang van positieve gedachten in. Uit dit verhaal komen ook de kenmerken devotie en vertrouwen naar voren, twee gedachtes die ook erg belangrijk zijn binnen het hindoeïsme.
Viering en rituelen tijdens Holika Dahan
Tijdens Holi, het hindoeïstische nieuwjaar, wordt altijd een Holika geplant. Dit is een stekje van een plant. 364 dagen later, wanneer Holika Dahan plaatsvindt, wordt deze Holika ritueel in de brand gestoken. Hiermee wordt het verhaal van de koning en zijn zus nagebootst, en worden volgens hindoes het kwaad verdreven. Tijdens het branden lopen de gelovigen in cirkels rond het vuur, en spreken ze gebeden uit die het effect van het kwaad verdrijven nog sterker maken. Ook wordt er soms rijst of aarde in het vuur gegooid, om symbolisch alle slechte gedachten te verbannen.
In India, waar de rivier de Ganges stroomt, wordt dit boompje als het as is nog gereinigd met water uit de rivier. Hindoes die niet bij de Ganges in de buurt wonen reinigen de brandstapel ook vaak nog, maar doen dit met ander (heilig) water.
De dag na Holika Dahan is een veel vrolijkere feestdag, want dan is het tijd voor Holi. Hierbij wordt er op het positieve gefocust, en dat is terug te zien tijdens de feestdagen. Het is een kleurrijke dag, waarbij er met poeder in alle kleuren van de regenboog wordt gegooid, en waarbij families en vrienden samenkomen om uitgebreid te dineren.